gascon

A mon, febrèir de 2010

Uelh de can

uelh de grifon

dont me cèrcas dumpuei pausa

canaula1 ton rai

per la zòna industriau

agusa ton espiar de sang

gascon

Poèma premiat au XVIIIau concors internacionau de poesia Nosside.

E’t pensas opressat, lo presoèr deu temps ?

Tu qui vives com pòts, shens gahar lo present,

A tostemps esperar la gaujor deu salut,

A tostemps regretar d’i aver trop credut.

Poèma escriut lo 10 de seteme de 1939, peu qui Miquèu de Camelat avè designat com lo son successor tà tiéner la revista nosta, poèta de capatge, professor qui’s morí tròp lèu en 1958. Qu’ei tirat de « Proses e Pouesies Â» (Pròsas e poesias), obratge publicat per l’Escòla Gaston Febus, dab ua presentacion de M. Saint-Bézard, en 1976. De segur, quandes a noste e mei enlà non coneishen l’òbra poetica d’Andreu Pic, poèta gascon, mainatge de Gondrin en lo Gèrs.

Pair Sent, Diu deus bons esperits

Per Tu qui jamei dobtè,

M'engatgi a víver de tota mon arma

Aquesta bèra e bona jornada.

gascon

*Pendut a Bordèu l’an 1651, en pendilhon a sa potença au ras dau palai de l’Ombrèira.

Queth roge hèi gai,

meilat de jaune, es viu com un vin

rescalorís

hugeja com los virasòus de Nerac

a mieijorn, sus la tavalha estant.

poèma publicat aus Reclams n°11 d’aost 1929

gascon

Praubes morts, enterrats com lo blat de semia1,

los vòstes cròfos2 blancs qu’espantan qui’us espia,

jo que’us aimi. Tots longs en aqueth lheit noviau,

que’vs despulhatz a drins de tot vòste propiau3

e que dromitz tostemps, alanguits, grans, supèrbes,

non mei conquistadors, mes conquesits de gèrbas4,

los punhs ubèrts, las mans juntas, los dits crotzats,

tribalhadors valents qui repausan en patz…

 

Perqué dubrir los contravents ?

De trebolhar l’òrde establit ?

Aquí-dedens lo chet cremós

Vau melhor que freid imorós

Que te sanglaça e t’enshordís.

gascon

I.

La bruma au casterar1 aqueth matiau d’abòr

per l’embòsc claverat a tot doç s’esmiejava

arroentada au bèth miei per l’arrai vira-tòr

qui per heuç e cimalhs puas d’aur puntejava

lengadocian

Torni a la mar dins lo cèl sens nivol

e de mon ombra balagi la pèl verda

del país aimat, aimat e que me desaimi,

a cada alada que doni, a cada pols que buti,

a mas amors son dins mas marras e nifli

çò que vai èstre e que serà tot, tot çò

qu’es pas que nèbla e que vendrà desir,

tot çò qu’es orizont e que vendrà acrin1

ò mar inconsolabla e ventorla embaugida

ò ser d’òlga2 banhat e bonància3 calhada…

Jo, non credi pas

Qu’un dia amorteish lo só

Que huma a nueit caduda /au sococ

auvernhat

Coma lo chavanhòl1 que joca per las pèiras,

mon Velai vergonhós dins las borras2 daus cials,

a escondut son nid, parat de tots los latz

Jo qu'èi vist au sorelh de prim

La duna aclapada de videlhas.

E qu'èi vist córrer devath los pins

Chivaus vèrges de moja blanca.

Mes adara, va saber perqué,

E lo Carriòt e Cassiopièia

N'seràn pas parièras jamei.

Doman, segur, las espiarèi

Devath lo lugran de l'aulhèr.

Cabana... de pèira, cabirons, contravents


E lausas, sabalhas, tà s’emparar de tot :


Lo pericle, la nèu, e la ploja, lo vent.


Ne’n tremolarà guaire, apitada au recot


E que m’endòli

ajaçat en l’arcalheit

qu’aledi de l’alep

de l’aram pravadís

hens l’arrèca frutèca

afaitada deu mau

de l’estafinhèr.

Per dehòra lo crit de la cavèca.

E que m’apotgi

sus l’embraca decap tà tu, decap tà qui ?

engorgossits los uelhs de l’òmi

peu desaguís, eschaquetat

de tant de lagremas que m’enclòti

empipassat de hanga

embroquishat, que soi perdut.

La crapautalha que hesteja.

E puish com l’esbarrit

environat per lo mesprètz

còr enclavat tot engüeishat

de l’escarni, de l’engana

escarronhat, arreverat

esglasiat per l’aviéner

que brami ma dolor.

Un ahoalh de corbaishs que responen.

A punta d’auba un auburi

aujami ? que m’arromèri

qu’ei un pomèr qui m’auhereish

uas quandas pomas arpastairas

arrodadas, m’arreviscòli

arrencura’m non voi pas mei

tot alebrit, que m’aplegui.

Sus la branca mei hauta ua coloma que s’alissa.

Venciva post mortem[1]

Lionèl Labòrda

gascon

Quan agi gahat lo camin de cap tau cèu,

Quan agi acabat d’estruçar los simbèus,

Que voirí a tot hòrt que la serenitat

Sus la terra mairana avossi pravat.

Qu’aniram pregar dens las glèisas de pèiras, de huelhas, de silenci

las glèisas d’immobilitat

Qu’aurèi volut totun dens la lenga purmèra

díser d’ua votz tranquilla la pregària darrèra

La pluèja tomba muda sul pavat revoltat.

La sang e l’aiga dançan dins las laças escuras,

La Pèira dels savis 

L’arma a la man, pas qu’una pèira,

Arrevirat deu francés per Sèrgi Javaloyès

(Tròç tirat deu capítol I.)

Claudi Chambard qu’ei un poèta e escrivan francés qui demora a Bordèu. Lo son biais de hargar la soa « poetica » qu’ei de har de cada recuelh un tròç d’ua istuèra — la soa e la deus autes — qui jamei non s’estanca ; escríver chic a chic, shens floishar « lo long poèma d’ua vita plea e hòrta ». Ua vita comuna solide, mes totun unenca, qui neureish ua òbra originau e de capatge, titolada « Un nécessaire malentendu », publicada en çò deu « Bleu du ciel », maison d’edicion de Coutras en Gironda. Aqueth darrèr òpus«Carnet des morts, IV »qu’arriba après los admirables«La Vie de famille, I »;« Ce qui arrive, II » ;« Le chemin vers la cabane, III ». Que i a en çò de Chambard la volontat capborruda de tostemps tumar lo legedor tròp acostumat a l’aiga doça d’ua cèrta poesia confòrma aus canons. A cada còp, Claudi Chambard que brusla los sons vaishèths tà anar mei enlà, de cap tau país de la precaritat deus mots e deus imatges, qui fondan, a Diu mercés, la soa òbra. Daubuns que’s pensan que la poesia qu’a ua auta fonccion : la d’apatzar los còs e las amnas. Perqué non. Que crei totun que, com m’ac disó, bèth temps a, un bèth drin esmalit, Bernat Manciet, en léger un deus mens prumèrs maishants poèmas : « No’s pòt har ua poesia de capatge dab bons sentiments ! ». S. J.